تحریم‌های جدید آمریکا؛ استراتژی ترامپ چیست؟

جنکینز، تنها کسی نیست که استراتژی تحریمی کاخ سفید را موثر می‌داند. ترامپ و دیگر جریان‌های سیاسی همفکر او، مدام بر این نکته تاکید می‌کنند که تحریم‌ها، در حال «کشتن» اقتصاد ایران هستند. بنابراین، فقط زمان لازم است تا اثرات نهایی آنها، مشخص شود. رئیس‌جمهور آمریکا با تاکید بر لزوم اعمال تحریم بر ایران و خودداری از پاسخ نظامی به این کشور، بار دیگر نشان داد که او بر اثرگذاری تحریم‌ها در بلندمدت شرط بندی کرده و این سیاست را برای تغییر محاسبات ایران مناسب می‌داند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، که به خاطر ماجرای حمله موشکی و پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان، برای حمله نظامی به ایران تحت فشار قرار گرفته بود، تحریم‌های مالی و بانکی جدیدی علیه ایران اعمال کرد. این تحریم‌ها، در عین اینکه به لحاظ اقتصادی ممکن است تاثیر آنی و فوری نداشته باشند، اما ماهیت استراتژی کاخ سفید در برابر ایران را برملا می‌کنند.

بامداد شنبه ۱۴ سپتامبر، دو منطقه نفتی بقیق و خریص در شرق عربستان سعودی مورد حمله موشکی و پهپادی قرار گرفتند. حوثی‌های یمن این حمله را برعهده گرفتند، اما هم عربستان و هم آمریکا، ایران را به انجام این حمله متهم کردند. در پی این اتهام‌زنی، ترامپ برای انجام حمله محدود نظامی به ایران تحت فشار قرار گرفت. رسانه‌های آمریکا مدعی شدند پنتاگون، گزینه‌هایی به ترامپ داده که شامل اهدافی مانند پالایشگاه آبادان و تاسیسات نفتی جزیره خارک می‌شود. اما در نهایت ترامپ تصمیم گرفت به شکل غیرنظامی به ایران پاسخ دهد.

حمله روز ۱۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان سعودی، برای دومین بار ترامپ را در معرض آزمون جدی قرار داد. او برای بار دوم، پس از واقعه سرنگونی پهپاد آمریکایی گلوبال هاوک توسط سپاه در تنگه هرمز، در استفاده از ابزار‌های نظامی علیه ایران تردید کرد و نشان داد که برخلاف بسیاری از گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای، به درگیری نظامی با ایران هیچ علاقه‌ای ندارد. این در حالی است که در چند سال گذشته، بسیاری از رسانه‌های غربی، درباره احتمال حمله ترامپ به ایران در اثر یک تصمیم «غریزه‌ای» و حساب نشده، هشدار می‌دادند.

اما صرفنظر از این هشدارها، پرسش اصلی این است که حالا که ترامپ در استفاده از ابزار‌های نظامی در برابر ایران تردید دارد، چه راهبردی را برای تغییر محاسبات این کشور در پیش گرفته است؟

رفتار ترامپ در پی حمله به آرامکو، به نحو آشکاری ماهیت سیاست او در برابر ایران را افشا کرد. در حالی که محافل رسانه‌ای و سیاسی عمدتا جمهوریخواه، او را برای حمله نظامی به ایران تحت فشار قرار داده بودند، او در توئیتی از دستور خود به وزارت خزانه‌داری برای تشدید تحریم‌های ایران سخن گفت. ترامپ به وزارت خزانه‌داری دستور داد تحریم‌های ایران را به نحو قابل توجهی افزایش دهد. وزارت خزانه‌داری نیز روز جمعه، بر اساس همین دستور، تحریم‌های مالی و بانکی جدیدی علیه ایران اعمال کرد که شامل بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی ایران می‌شوند.

برخی ناظران معتقدند که ترامپ به دلیل انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو، از پاسخ محدود نظامی به ایران نگران است. چرا که ایران هشدار داده است چنانچه آمریکا به خاک ایران حمله محدود کند، «جنگ تمام عیاری» رخ خواهد داد. جدیدترین هشدار ایران در این زمینه، از زبان سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، بیان شد. سلامی گفت: «تجاوز محدود، محدود باقی نمی‌ماند ما اهل تنبیه و تعقیب هستیم. این را نشان داده‌ایم و نقطه امنی باقی نمی‌گذاریم پس مراقب باشید و اشتباه نکنید.»

در ذهن ترامپ چه می‌گذرد؟
از این رو، ظاهرا ترامپ به جای ابزار‌های نظامی، به ابزار تحریم‌ها روی آورده است. وی روز جمعه، در حالی که در کاخ سفید درباره تحریم‌های جدید ایران سخن می‌گفت، مدعی شد اقتصاد ایران «به جهنم می‌رود.» ترامپ افزود: «آن‌ها (ایران) عملا ورشکسته هستند. آن‌ها ورشکسته هستند.» او در ادامه مدعی شد جنگ با ایران، «تصمیم بسیار آسانی» است، اما در عین حال هشدار داد که او «زمان زیادی» برای تصمیم‌گیری در این زمینه دارد.

مقامات آمریکا، از جمله ترامپ و استیون منوشین، وزیر خزانه‌داری، تاکید کردند که تحریم‌های جدید اقدام «بزرگی» هستند. منوشین، مدعی شد: «این (تحریم‌ها) بسیار بزرگ است. ما اکنون تمام منابع درآمد‌های ایران را قطع کرده‌ایم.» ترامپ نیز مدعی شد که این تحریم‌ها، «بالاترین تحریم‌هایی هستند که تاکنون علیه یک کشور اعمال شده‌اند.»

با این حال، برخی از محافل سیاسی نزدیک به دولت ترامپ، که از پاسخ نظامی به ایران حمایت می‌کنند، گفتند که تحریم‌های جدید کارآمد نیست. در این زمینه، می‌توان به اظهارات سناتور لیندسی گراهام اشاره کرد. این سناتور تحریم‌ها علیه ایران را ناکارآمد دانست و به ترامپ توصیه کرد به تاسیسات نفتی ایران حمله کند. اما برخی دیگر، می‌گویند نیازی به حمله نظامی نیست، چرا که تحریم‌‎های آمریکا، خصوصا تحریم‌های نفتی، کار خودش را انجام می‌دهد. به عنوان نمونه، در بحبوحه فشار‌ها بر ترامپ برای حمله محدود به ایران، هولمن جنکینز، عضو شورای سردبیری روزنامه وال‌ستریت ژورنال، طی یادداشتی در همین روزنامه، با اشاره تحریم‌های نفتی ایران، استدلال کرد که نیازی به حمله به ایران نیست. جنکینز، نشانه اثرگذاری تحریم‌ها بر ایران را «دلگرم کننده» توصیف کرد و مدعی شد که ایران به سمت یک «بحران داخلی» پیش می‌رود.

جنکینز، تنها کسی نیست که استراتژی تحریمی کاخ سفید را موثر می‌داند. ترامپ و دیگر جریان‌های سیاسی همفکر او، مدام بر این نکته تاکید می‌کنند که تحریم‌ها، در حال «کشتن» اقتصاد ایران هستند. بنابراین، فقط زمان لازم است تا اثرات نهایی آنها، مشخص شود. رئیس‌جمهور آمریکا با تاکید بر لزوم اعمال تحریم بر ایران و خودداری از پاسخ نظامی به این کشور، بار دیگر نشان داد که او بر اثرگذاری تحریم‌ها در بلندمدت شرط بندی کرده و این سیاست را برای تغییر محاسبات ایران مناسب می‌داند./فرارو